Radzenie sobie z przewlekłą chorobą w pracy to trudne wyzwanie, które wymaga nie tylko odpowiednich narzędzi i podejścia, ale także zrozumienia ze strony pracodawców i współpracowników. Przewlekłe choroby, zarówno fizyczne, jak i psychiczne, mogą wpływać na codzienne funkcjonowanie w pracy, zmieniając tempo pracy, zdolność do koncentracji oraz poziom energii. Niestety, jak pokazują badania przeprowadzone w ramach kampanii „Choroba? Pracuję z nią!”, ponad 70% menedżerów uważa, że choroba może być powodem odrzucenia kandydata do pracy. Dodatkowo, niemal 40% respondentów wskazuje, że absencje chorobowe to problem dla pracodawców, a ponad 48% dostrzega trudności związane z zatrudnianiem osób przewlekle chorych.  

W obliczu tych wyzwań warto zastanowić się, jak zarówno pracownicy, jak i pracodawcy mogą skutecznie radzić sobie z sytuacjami związanymi z przewlekłą chorobą, by wspólnie tworzyć bardziej inkluzywne i wspierające środowisko pracy.  Przykładem takich chorób mogą być:  

Stwardnienie rozsiane (SM) – przewlekła choroba neurologiczna 

W Europie około 700 tysięcy osób cierpi na stwardnienie rozsiane (SM), z czego 70% z nich zostaje zdiagnozowanych w wieku 20-40 lat, czyli w okresie największej aktywności zawodowej. Jest to choroba autoimmunologiczna, która wpływa na układ nerwowy, prowadząc do uszkodzenia osłonki mielinowej nerwów. Objawy są różnorodne, ale jednym z głównych problemów osób z SM jest przewlekłe zmęczenie, które może być tak intensywne, że utrudnia wykonywanie obowiązków zawodowych. Zmniejsza się zdolność do koncentracji, co ma znaczenie przy skomplikowanych zadaniach wymagających uwagi. Występują częste zmiany nastroju i spadki motywacji. Powstają również trudności w długotrwałym siedzeniu lub staniu, przez co praca przy biurku może stać się wyzwaniem. 

Zwyrodnienia stawów – choroby układu mięśniowo-szkieletowego  

Liczba osób borykających się z chorobą zwyrodnieniową stawów rośnie w szybkim tempie. Eksperci szacują, że do 2050 roku na osteoartrozę będzie cierpieć prawie miliard ludzi na całym świecie.  
Zwyrodnienia stawów, takie jak artretyzm czy osteoartroza, powodują przewlekły ból i sztywność stawów, szczególnie w obrębie kręgosłupa, kolan czy dłoni. Może to znacznie utrudniać codzienne wykonywanie obowiązków zawodowych osobom pracującym fizycznie lub spędzającym długie godziny przy biurku. Ból pleców, stawów i mięśni może skutkować nie tylko zmniejszoną efektywnością, ale także obniżeniem jakości pracy. Występują trudności w utrzymaniu koncentracji na zadaniach przez ból i dyskomfort. Ograniczona zostaje zdolność do wykonywania powtarzalnych czynności, zwłaszcza wymagających dużego wysiłku fizycznego. Częstsze przerwy i zmiany pozycji ciała to konieczność, by złagodzić dolegliwości. 

Depresja – problemy ze zdrowiem psychicznym 

W Polsce około 1,2 miliona osób zmaga się z depresją. Zgodnie z prognozami Światowej Organizacji Zdrowia do 2030 roku stanie się ona najczęściej diagnozowaną chorobą na świecie. Depresja powoduje głęboki smutek, poczucie beznadziei i utratę chęci do angażowania się w życie. Osoby cierpiące na tę chorobę borykają się z obniżonym nastrojem, brakiem motywacji, lękiem i trudnościami w koncentracji. Ma to istotny wpływ na życie zawodowe – obniżona koncentracja i motywacja skutkują spadkiem jakości pracy, a wysoki poziom stresu utrudnia współpracę z innymi. Ponadto zmniejszona energia i zmęczenie mogą prowadzić do wypalenia zawodowego. 

Chorób przewlekłych jest wiele, a każda z nich wymaga indywidualnego podejścia i odpowiedniej troski. Pracodawcy i współpracownicy powinni wykazywać się zrozumieniem i elastycznością, dostosowując środowisko pracy do potrzeb osób zmagających się z przewlekłymi dolegliwościami.  

Choroba w pracy - praktyczne wskazówki, jak poprawić komfort

Zrozumienie choroby w kontekście pracy 

Zrozumienie wpływu przewlekłej choroby na życie zawodowe jest pierwszym krokiem do skutecznego zarządzania nią. Choć choroba może być niewidoczna, jej objawy, takie jak zmniejszona energia, bóle czy zmiany nastroju, mogą znacząco utrudniać wykonywanie obowiązków. Dlatego ważne jest, aby zarówno pracodawca, jak i pracownik podchodzili do tematu z empatią.  
Dla pracowników kluczowe jest rozpoznanie, jak choroba wpływa na codzienną wydajność i jak najlepiej dostosować tempo pracy do swoich możliwości. Pracodawcy powinni wykazać się elastycznością i zrozumieniem, oferując wsparcie, które umożliwi pracownikowi pełne zaangażowanie mimo trudności zdrowotnych. 

Elastyczność w pracy – jak dostosować warunki? 

Jednym z najważniejszych elementów wspierających pracowników z przewlekłymi chorobami jest wprowadzenie elastyczności w miejscu pracy. Choroba może zmieniać codzienne potrzeby – od konieczności częstszych przerw po zmiany w harmonogramie pracy. Dlatego istotne jest, aby warunki pracy były dostosowane do zmieniających się potrzeb zdrowotnych pracowników. 
Pracownicy powinni otwarcie rozmawiać z pracodawcami o swoich potrzebach zdrowotnych, na przykład w zakresie dostosowania stanowiska pracy, umożliwienia pracy zdalnej lub dostosowania godzin pracy. Pracodawcy z kolei powinni być gotowi do wprowadzenia rozwiązań, które poprawią komfort pracy, takich jak ergonomiczne meble czy elastyczne godziny pracy, pomagając pracownikowi w utrzymaniu zdrowia i efektywności. 

Dopasowanie obciążenia do realnych możliwości 

Dostosowanie zakresu obowiązków zawodowych do możliwości zdrowotnych pracownika to kluczowy aspekt wspierania osób z przewlekłymi chorobami. W zależności od stanu zdrowia, niektóre zadania mogą okazać się zbyt trudne, a inne bedą świetnym rozwiązaniem, pozwalającym pracownikowi wykorzystać swoje mocne strony. 
Pracownicy powinni informować pracodawcę o swoich ograniczeniach, by wspólnie ustalić priorytety i skupić się na zadaniach, które najlepiej odpowiadają ich obecnemu stanowi zdrowia. Pracodawcy powinni podchodzić do tego elastycznie, umożliwiając stopniowe dostosowanie zakresu pracy w miarę, jak zdrowie pracownika się zmienia. Przewlekła choroba nie musi być przeszkodą, ale szansą na rewizję sposobu organizacji pracy, które będzie sprzyjać lepszym efektom. 

Promowanie otwartości i dyskrecji w komunikacji 

Otwarte rozmowy na temat zdrowia w pracy pomagają w tworzeniu atmosfery zaufania i wsparcia. Pracodawcy powinni zachęcać do regularnych, dyskretnych rozmów, w których pracownicy mogą otwarcie zgłaszać swoje potrzeby zdrowotne i prosić o pomoc. Taka komunikacja powinna odbywać się w sposób szanujący prywatność pracownika, aby zapewnić mu poczucie komfortu. 
Pracownicy powinni czuć się odpowiedzialni za swoje zdrowie i zgłaszać swoje potrzeby pracodawcy. Ważne jest, aby nie obawiać się rozmawiać o trudnych kwestiach zdrowotnych, co może pomóc w dostosowaniu warunków pracy i uniknięciu wypalenia zawodowego. Regularne spotkania, jak przeglądy stanu zdrowia czy rozmowy z działem HR, pozwolą na szybsze rozwiązywanie problemów zdrowotnych, zanim staną się one przeszkodą w wykonywaniu obowiązków. 

Edukacja zdrowotna i zasoby wsparcia 

Walka ze stygmatyzacją chorób przewlekłych w pracy zaczyna się od edukacji. Pracodawcy powinni organizować szkolenia lub udostępniać materiały, które zwiększą świadomość na temat przewlekłych chorób wśród pracowników. Takie działania pomagają w zrozumieniu wyzwań, z jakimi borykają się osoby chorujące, a także zmniejszają ewentualne uprzedzenia. 
Ważne jest także zapewnienie pracownikom dostępu do zasobów zdrowotnych – takich jak programy wellness, ubezpieczenie zdrowotne, wsparcie psychologiczne czy doradztwo. Dzięki takim inicjatywom pracownicy mogą łatwiej zarządzać stresem i poprawić swoje samopoczucie, co w efekcie przekłada się na większą efektywność w pracy. 

Współpraca z ekspertami ds. zdrowia zawodowego 

Zaangażowanie specjalistów ds. zdrowia zawodowego – lekarzy, psychologów czy terapeutów – jest kluczowe w tworzeniu rozwiązań wspierających pracowników z przewlekłymi chorobami. Pracodawcy powinni konsultować się z profesjonalistami, aby lepiej dopasować stanowiska pracy do potrzeb zdrowotnych pracowników i opracować skuteczne strategie wspierania ich zdrowia. 
Pracownicy powinni korzystać z dostępnych konsultacji, aby lepiej zrozumieć, jakie zmiany w pracy mogą pomóc im w utrzymaniu zdrowia i wydajności. Współpraca z ergonomistą może przyczynić się do zmniejszenia bólu czy zmęczenia związanego z pracą fizyczną, a psycholog pracy pomoże stworzyć skuteczny program wsparcia emocjonalnego, który ułatwi radzenie sobie ze stresem. 

Warto również promować:

• Medytację – pomaga pracownikom z przewlekłymi chorobami redukować stres i poprawiać koncentrację, co wspiera ich zdolność do radzenia sobie z trudnościami zdrowotnymi oraz zwiększa wydajność w pracy. 
• Afirmacje – wzmacniają pozytywne myślenie i poczucie kontroli, co jest szczególnie ważne dla osób z przewlekłymi chorobami, które muszą radzić sobie z niepewnością i trudnościami zdrowotnymi. 
• Mindfulness – pomaga utrzymać spokój w trudnych chwilach, co jest kluczowe dla pracowników borykających się z przewlekłymi dolegliwościami, a także wspiera ich emocjonalne i psychiczne samopoczucie. 
• Tworzenie przestrzeni dla technik duchowych – zapewnienie przestrzeni do praktyk medytacyjnych, afirmacji i mindfulness sprzyja zdrowiu psychicznemu pracowników z przewlekłymi chorobami, wspiera ich odporność psychiczną i duchowy rozwój. 

Integracja tych technik w codziennej kulturze pracy poprawia ogólne samopoczucie nie tylko pracowników z chorobami, ale także wszystkich pracowników, tworząc wspierające i zdrowe środowisko pracy.