Radzenie sobie z przewlekłą chorobą w pracy to trudne wyzwanie, które wymaga odpowiedniego podejścia oraz zrozumienia zarówno od ciebie, jak i od twoich pracodawców i współpracowników. Przewlekłe choroby, zarówno fizyczne, jak i psychiczne, mogą znacząco wpłynąć na twoje codzienne funkcjonowanie, zmieniając tempo pracy, zdolność do koncentracji oraz poziom energii. Niestety, jak pokazują badania przeprowadzone w ramach kampanii „Choroba? Pracuję z nią!”, ponad 70% menedżerów uważa, że choroba może być powodem odrzucenia kandydata do pracy. Dodatkowo, niemal 40% respondentów wskazuje, że absencje chorobowe stanowią problem dla pracodawców, a ponad 48% dostrzega trudności związane z zatrudnianiem osób przewlekle chorych.  

Przykładem takich chorób mogą być:  

Stwardnienie rozsiane (SM) – przewlekła choroba neurologiczna 

W Europie około 700 tysięcy osób cierpi na stwardnienie rozsiane (SM), z czego 70% z nich zostaje zdiagnozowanych w wieku 20-40 lat, czyli w okresie największej aktywności zawodowej. Jest to choroba autoimmunologiczna, która wpływa na układ nerwowy, prowadząc do uszkodzenia osłonki mielinowej nerwów. Jednym z głównych problemów osób z SM jest przewlekłe zmęczenie, które może być tak intensywne, że utrudnia wykonywanie obowiązków zawodowych. Zmniejsza się zdolność do koncentracji, co ma znaczenie przy zadaniach wymagających uwagi. Występują częste zmiany nastroju i spadki motywacji. Powstają również trudności w długotrwałym siedzeniu lub staniu, przez co praca przy biurku może stać się wyzwaniem. 

Zwyrodnienia stawów – choroby układu mięśniowo-szkieletowego  

Liczba osób borykających się z chorobą zwyrodnieniową stawów rośnie w szybkim tempie. Eksperci szacują, że do 2050 roku na osteoartrozę będzie cierpieć prawie miliard ludzi na całym świecie.  
Zwyrodnienia stawów, takie jak artretyzm czy osteoartroza, powodują przewlekły ból i sztywność stawów, szczególnie w obrębie kręgosłupa, kolan czy dłoni. Znacznie utrudnia to codzienność zawodową osobom pracującym fizycznie lub spędzającym długie godziny przy biurku. Ból pleców, stawów i mięśni może skutkować zmniejszoną efektywnością i obniżeniem jakości pracy. Trudno utrzymać koncentrację na zadaniach przez ból i dyskomfort. Ograniczona zostaje zdolność do wykonywania powtarzalnych czynności, zwłaszcza wymagających dużego wysiłku fizycznego. Częstsze przerwy i zmiany pozycji ciała to konieczność, by złagodzić dolegliwości.

Depresja – problemy ze zdrowiem psychicznym 

W Polsce około 1,2 miliona osób zmaga się z depresją. Zgodnie z prognozami Światowej Organizacji Zdrowia do 2030 roku stanie się ona najczęściej diagnozowaną chorobą na świecie. Depresja powoduje głęboki smutek, poczucie beznadziei i utratę chęci do angażowania się w życie. Osoby cierpiące na tę chorobę borykają się z obniżonym nastrojem, brakiem motywacji, lękiem i trudnościami w koncentracji. Ma to istotny wpływ na życie zawodowe – obniżona koncentracja i motywacja skutkują spadkiem jakości pracy, a wysoki poziom stresu utrudnia współpracę z innymi. Ponadto zmniejszona energia i zmęczenie mogą prowadzić do wypalenia zawodowego.  

Takich chorób jest naprawdę wiele, a każda z nich wymaga indywidualnego podejścia i odpowiedniej troski. Pracodawcy i współpracownicy powinni wykazywać się zrozumieniem i elastycznością, dostosowując środowisko pracy do potrzeb osób zmagających się z przewlekłymi dolegliwościami. Ale również ty, jeśli zmagasz się z taką dolegliwością, możesz wiele zrobić, by ułatwić sobie życie zawodowe. 

Jak podejść do swojej przewlekłej choroby? 

Czasem choroba może wydawać się karą, niesprawiedliwością, a dla niektórych – końcem normalnego życia.  

Człowiek jest złożonym systemem, który funkcjonuje jednocześnie na trzech poziomach: fizycznym, mentalnym i energetycznym. Są one ze sobą ściśle powiązane. Choroba objawia się na wszystkich trzech płaszczyznach, wpływając: na ciało i jego układy, na myśli i emocje, ponieważ towarzyszą nam lęki, niepokój i negatywne uczucia związane z chorobą, jak obniżenie poczucia własnej wartości, na energię, czyli nastawienie do życia i zasoby, które posiadamy. 

Przyczyna choroby może leżeć w ciele – być wynikiem genetyki, urazów fizycznych lub niezdrowego stylu życia. Jednak często źródło choroby można znaleźć w negatywnych przeżyciach, konfliktach wewnętrznych, psychicznym napięciu, silnym stresie czy wyczerpaniu energetycznym. 

Zrozumienie psychosomatyki

Często choroby, nawet te pozornie niezwiązane z psychiką, wynikają ze stresu i silnych emocji (według danych nawet do 15% przypadków). Setki osób pokonują choroby dzięki uporządkowaniu swoich myśli i emocji. Jednym z przykładów jest historia pacjentki, która w wieku 14 lat doznała nagłego paraliżu nóg. Objawy powtarzały się kilkakrotnie, aż po latach ujawniła, że pierwsze symptomy pojawiły się po traumatycznym wydarzeniu związanym z jej matką. Dzięki terapii psychologicznej objawy ustąpiły, a pacjentka wróciła do normalnego funkcjonowania. 

Wiara w siebie 

Nie myśl, że życie z chorobą jest niemożliwe. Jeśli los postawił cię przed takim wyzwaniem, to znaczy, że jest w tym jakiś głębszy sens. Być może to sygnał, byś docenił to, co masz, spojrzał na życie z innej perspektywy. To nie kara, lecz lekcja, dzięki której staniesz się lepszy i silniejszy. 

Nie zamykaj się w sobie 

Nie rezygnuj z codziennych aktywności. Wyjdź do ludzi, sprawiaj sobie radość ulubionymi zajęciami i rzeczami. A może odkryjesz nowe pasje i zainteresowania? Doceniaj życie! 

Korzystaj z pomocy 

Na początku może być trudno poradzić sobie z problemem samemu – zarówno fizycznie, jak i psychicznie. Szczególnie jeśli brakuje ci wsparcia bliskich. Nie bój się sięgnąć po pomoc ekspertów. Na przykład, rozmowa z psychologiem może przynieść ulgę, zmienić twoje spojrzenie na chorobę, a nawet odmienić życie. 

Pamiętaj o praktykach duchowych

Techniki relaksacyjne pomogą ci się wyciszyć, zredukować stres, odzyskać wewnętrzną harmonię, poprawić koncentrację i ogólne samopoczucie. Medytacja – na początek wystarczy 5 minut dziennie, a uzyskasz wewnętrzny spokój. Głębokie oddychanie (powoli wdychaj powietrze przez nos przez 4 sekundy, wstrzymaj oddech na 4 sekundy, a następnie powoli wydychaj powietrze przez usta przez 6 sekund) pozwoli ci na szybkie wyciszenie się. Prowadź dziennik – zapisuj swoje uczucia, myśli i refleksje, a pozbędziesz się zbędnych myśli i wygadasz się.  

A jak pomóc sobie w pracy? 

Poznaj swoje potrzeby 

Uświadom sobie, jak choroba wpływa na twoje funkcjonowanie w pracy. Zastanów się, które objawy są dla ciebie najbardziej uciążliwe i jak działają na twoją zdolność do koncentracji, pracy fizycznej czy komunikacji z innymi. Świadomość swoich ograniczeń pomoże ci podjąć kroki w celu ich złagodzenia. 

Rozmawiaj z pracodawcą 

Nie bój się poruszać kwestii zdrowia z przełożonym. To jest normalne. Jesteś człowiekiem, a twoje zdrowie jest najważniejsze. Otwarte rozmowy o tym, jak choroba wpływa na twoje codzienne obowiązki, mogą pomóc w znalezieniu rozwiązań, które ułatwią ci pracę. Większość pracodawców doceni szczerość i postara się dostosować warunki, byś mógł w pełni zaangażować się w swoje zadania. 

Dostosuj miejsce pracy 

Jeśli twoja choroba wiąże się z bólem lub zmniejszoną mobilnością, rozważ zmiany na stanowisku pracy. Ergonomiczne krzesło, biurko na odpowiedniej wysokości czy nawet poduszka wspomagająca siedzenie mogą znacznie poprawić komfort. Drobne ulepszenia mogą zminimalizować negatywny wpływ objawów choroby na twoją produktywność. 

Zorganizuj sobie regularne przerwy 

W przypadku wielu przewlekłych chorób jednym z kluczowych elementów w pracy jest robienie regularnych przerw. Częste odpoczynki mogą złagodzić zmęczenie, ból czy problemy z koncentracją. Zaplanuj krótkie przerwy na rozciąganie, spacer czy chwilę odpoczynku, by dać ciału i umysłowi chwilę wytchnienia. Może ci się przydać metoda Pomodoro, polegająca na pracy przez 25 minut na zmianę z 5-minutową przerwą.  

Elastyczność w organizacji pracy 

Jeśli choroba wpływa na twoją energię, elastyczne godziny pracy mogą być ogromnym ułatwieniem. Porozmawiaj z pracodawcą o elastycznym czasie pracy lub możliwości pracy zdalnej, co pozwoli ci dostosować godzinny szczyt produktywności do swojego rytmu dnia. 

Szukaj wsparcia 

W pracy warto także budować relacje z kolegami i koleżankami, którzy rozumieją twoją sytuację i są w stanie ci pomóc. Współpraca w atmosferze zrozumienia i wsparcia może znacznie ułatwić ci radzenie sobie z trudnościami, które napotykasz w pracy.  

Radzenie sobie z przewlekłą chorobą w pracy to proces, który wymaga od nas nie tylko praktycznych rozwiązań, ale także empatii wobec siebie. Zrozumienie wpływu choroby na codzienne funkcjonowanie pozwala podejmować świadome decyzje i dostosowywać tempo pracy do swoich możliwości. Czasami najważniejsze jest, by zaakceptować, że nie musimy być w pełni sprawni przez cały czas. To, że odczuwamy trudności, nie oznacza, że nie możemy wnieść wartości do naszej pracy. Praca nad znalezieniem równowagi między obowiązkami a odpoczynkiem, rozmowy z pracodawcą i współpracownikami oraz stosowanie prostych technik relaksacyjnych pomagają zminimalizować stres i poprawić naszą codzienną efektywność. 

Pamiętaj, że twoje zdrowie jest priorytetem, a zadbanie o siebie w miejscu pracy to wyraz szacunku do siebie. Zamiast szukać perfekcji, pozwól sobie na elastyczność i zrozumienie – zarówno od siebie, jak od innych. Wspierające środowisko pracy i świadomość swoich potrzeb to fundamenty, które umożliwiają harmonijne połączenie życia zawodowego z troską o zdrowie.